زانودرد شایع‌ترین مشکل اسکلتی عضلانی است که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد، زیرا در یک‌سوم از بیمارانی که برای درد به پزشک مراجعه می‌کنند، زانو و عضلات اطراف آن درگیر است. علی‌رغم آنکه ورزشکاران و افرادی که کار بدنی انجام می‌دهند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای زانودرد باشند، این درد می‌تواند هر فردی را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. در اینجا برخی از دلایل احتمالی، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی برای زانودرد و نکات پیشگیری آورده شده است.
علت زانودرد چیست؟
زانو بزرگ‌ترین مفصل در بدن است. این مفصل از چهار بخش اصلی استخوان، غضروف، رباط‌ها ( لیگامان‌ها) و تاندون‌ها تشکیل شده است. ماهیچه‌ها و تاندون‌ها به حرکت مفصل زانو کمک می‌کنند. هنگامی‌که هر یک از این ساختارها آسیب ببیند، شما دچار مشکلات زانو می‌شوید. برخی از علل شایع زانودرد عبارت‌اند از:
آرتروز
آرتریت به معنای التهاب مفصل است. التهاب مفصل زانو، می‌تواند به دلیل آسیب به غضروفی ایجاد شود که بالشتک مفصل را فراهم می‌کند. سپس استخوان‌های زانو محافظت از مفاصل را کاهش می‌دهند و منجر به اصطکاک، درد و تورم مفاصل می‌شود. دو نوع مختلف آرتریت باعث درد زانو می‌شود، آرتریت روماتوئید که یک اختلال خود ایمنی است و در آن بدن به غضروف خود حمله می‌کند و باعث تجزیه آن می‌شود. هنگامی‌که غضروف زانو در طول زمان فرسوده می‌شود، روند تخریب به‌عنوان آرتروز شناخته می‌شود.
تاندونیت
تاندون‌ها نوارهای محکمی از بافت فیبری هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. معمولاً به دلیل استفاده بیش‌ازحد از عضله یا اختلال مفصل این بافت‌ها ملتهب می‌شوند و تاندونیت اتفاق می‌افتد.
آسیب‌های رباط
رباط‌ها نوارهای همبند بافتی مشابه تاندون‌ها هستند، با این تفاوت که از استخوانی به استخوان دیگر متصل می‌شوند. رباط به ثبات مفصل کمک می‌کند. حرکت چرخشی ناگهانی زانو، ضربه مستقیم مانند ضربه ناشی از تصادف اتومبیل یا فعالیت‌های ورزشی می‌تواند باعث آسیب‌های رباط شود. آسیب به رباط را رگ به رگ شدن یا پیچ‌خوردگی می‌گویند. علاوه بر پاسخ التهابی، درد و تورم، پیچ‌خوردگی نیز می‌تواند باعث بی‌ثباتی زانو شود.
پارگی غضروف
منیسک ساختاری هلالی شکل در زانو است که از غضروف ساخته‌شده است و در حین کار به‌عنوان ضربه‌گیر به افزایش پایداری زانو کمک می‌کند. هر زانو دارای دو منیسک است و پارگی منیسک اغلب به دلیل ضربه یا پیچ‌خوردگی اتفاق می‌افتد.
شکستگی کاسه زانو
استخوان کوچک و گرد (کشکک) که در جلوی مفصل زانو قرار دارد، معمولاً درنتیجه زمین خوردن یا ضربه مستقیم به‌زانو می‌شکند.
علائم زانودرد
محل و شدت درد زانو بسته به علت مشکل ممکن است متفاوت باشد. ولی شایع ترین آن‌ها عبارتند از:
-
تورم و سفتی
-
قرمزی و گرما در لمس
-
ضعف یا بی ثباتی
-
سر و صدا کردن و یا احساس خرد شدن زانو
- ناتوانی در راست کردن کامل زانو
علت زانودرد چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک معاینه کامل برای تعیین دقیق منشأ درد ضروری است. معاینه باید شامل ارزیابی این باشد که آیا درد واقعاً از زانو نشأت می‌گیرد یا خیر. گاهی اوقات درد زانو می‌تواند مربوط به درد از منبع دیگری مانند لگن باشد. «درد ارجاعی» به این معنی است که آسیب یا بیماری در یک قسمت از بدن باعث ایجاد درد در مکان دیگری می‌شود.
هنگام تشخیص، پزشک شما اطلاعاتی را در نظر می‌گیرد که شامل موارد زیر است:
ویژگی‌های بیمار: برخی از شرایط بیشتر در افرادی با ویژگی‌های خاص رخ می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، شیوع بالای استئوآرتریت در افراد مسن، بروز زانودرد در افراد با فعالیت ورزشی زیاد، چاقی...
سابقه بیمار: پزشک برای تعیین منابع احتمالی تروما، مانند تصادفات رانندگی یا آسیب‌های ورزشی، سؤالاتی می‌پرسد. پزشک همچنین از شما می‌پرسد که کجا و چه زمانی درد را احساس می‌کنید.
نتایج یک معاینه فیزیکی: پزشک زانوی شما را حرکت می‌دهد و برای علائم آسیب به عضله، تاندون یا غضروف بررسی می‌کند. این شامل بررسی محل درد، مانند پشت زانو، جلوی زانو، یا داخل یا بالای زانو است.
نتایج تصویربرداری و آزمایش‌ها دیگر: گاهی برای شناسایی آسیب‌های ساختاری یا ناهنجاری‌ها، عکس‌برداری با اشعه ایکس، MRI یا سایر آزمایش‌های تشخیصی موردنیاز است.
چه درمان‌هایی می‌توانند درد را تسکین دهند؟
گزینه‌های درمان زانودرد به علت ایجاد آن و حاد یا مزمن بودن آن بستگی دارد.
- استراحت
استفاده از یخ و... می‌تواند برای درد حاد مؤثر باشد، اما درمان برای درد مزمن متفاوت است. برای درد مزمن، استراحت ممکن است عضلاتی را که برای کاهش یا از بین بردن درد نیاز به تقویت دارند، ضعیف کند. - ورزش و فیزیوتراپی
فیزیوتراپی اغلب کلید درمان زانودرد است. برخی از تمرینات به ساخت یا کشش عضلات و کاهش درد کمک می‌کنند. همچنین باید بدانید که از کدام ورزش‌ها باید اجتناب کرد زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر به زانو شود. - تغییر سبک زندگی
تغییراتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش درد خود ایجاد کنید. به‌عنوان‌مثال، حفظ وزن سالم فشار وارده بر زانوهای شما را کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است لازم باشد از فعالیت‌هایی مانند دویدن که نیروی زیادی به زانو وارد می‌کند اجتناب کنید. - بلوک‌های عصبی ژنیکولی
این درمان سیگنال‌های درد را که اعصاب ژنیکولی بین مفصل زانو و مغز منتقل می‌کنند، مسدود می‌کند. این ابتدا با تزریق یک ماده بی‌حس‌کننده برای تسکین کوتاه‌مدت انجام می‌شود. اگر مؤثر باشد، بیمار می‌تواند با یک روش غیر جراحی به نام فرسایش رادیوفرکوئنسی تسکین طولانی‌مدت داشته باشد. این روش برای انعقاد پروتئین‌های عصب گرما تولید می‌کند که سیگنال‌های درد را متوقف می‌کند. - تحریک اعصاب محیطی
یک جراح، الکترودها و یک بسته باتری کوچک را در نزدیکی اعصاب محیطی کاشت می‌کند که سیگنال‌های درد را از زانو منتقل می‌کند. الکترودها جریان الکتریکی ضعیفی را به عصب می‌رسانند (با ایجاد احساس سوزن شدن)، آن را فریب می‌دهد تا سیگنال‌های درد را به مغز خاموش کند. بیمار فرکانس تحریک الکتریکی را کنترل می‌کند. - درمان‌های مکمل
برخی از افراد با استفاده از ماساژ، بیوفیدبک، آرامش، مدیتیشن، طب سوزنی، یوگا یا تجسم تسکین می‌یابند. - دارو
این شامل داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و داروهای قوی‌تر مانند مواد افیونی می‌شود. سایر داروها نیز می‌توانند کمک کنند، ازجمله استروئیدها. همچنین در مورد داروهای ضدالتهاب و استروئیدها که می‌توانند غضروف و مفاصل زانو را ضعیف کنند، احتیاط لازم است. - عمل جراحی
در درجه اول برای رفع آسیب‌های ساختاری استفاده می‌شود. جراحی نباید اولین انتخاب باشد، اما گاهی اوقات تنها راه‌حل است. - درمان‌های ترمیمی
محققان به بررسی گزینه‌هایی مانند تزریق پلاسما و درمان سلول‌های بنیادی ادامه می‌دهند. تحقیقات هنوز در مراحل اولیه است و هنوز قطعی نشده است.
چگونه می‌توان از زانودرد جلوگیری کرد؟
- ازنظر بدنی فعال بمانید. فعالیت بدنی علاوه بر قوی نگه‌داشتن ماهیچه‌های شما برای ثبات بهتر، به کاهش وزن نیز کمک می‌کند تا از فشار غیرضروری روی مفاصل جلوگیری شود.
- فعالیت‌هایی با ضربه زیاد می‌توانند به مفاصل شما فشار وارد کنند بنابراین باید این فعالیت‌ها را محدود کنید یا به‌طور کامل آن‌ها را متوقف کنید. دوچرخه‌سواری و شنا فعالیت‌هایی کم تأثیر هستند که می‌توانید برای استراحت دادن به زانوها در حین انجام ورزش موردنیاز خود انجام دهید.
- قبل از ورزش، باید پا‌های خود را دراز کنید تا عضلات خود را گرم‌کنید. مسیرهای ناهموار پیاده‌روی، فشار بیشتری به زانو وارد می‌کند.
- کفش‌های نامناسب می‌تواند به تشدید درد زانو کمک کند. کفش‌هایی را که برای ورزش مکرر استفاده می‌کنید تعویض کنید. کفش‌هایی را با ساپورت قوس کافی انتخاب کنید.
در پایان توصیه می‌شود چنانچه درد حاد (کوتاه‌مدت) زانوی شما در حال تبدیل‌شدن به درد مزمن (طولانی‌مدت) است، باید با یک متخصص مدیریت درد مشورت کنید. دردی که بیشتر از حد انتظار طول بکشد، یک علامت هشداردهنده است که درد مزمن می‌شود. مدیریت درد به‌عنوان یک رویکرد جامع با یا بدون استفاده از دارو، به تشخیص درد و درمان ایمن و مؤثر درجهت کاهش ناراحتی و بهبودی سریع تر کمک می کند.
منبع:
