اخلاق چیست؟ و چه کاربردی دارد؟
اخلاق عبارت است از درک ماهیت تعارض های ناشی از الزامهای اخلاقی و اینکه چگونه میتوانیم به بهترین نحو با آنها برخورد کنیم. اخلاق به تعارض نتایج (پیامد اقدامات) یا وظایف و تعهدات میپردازد و تصمیم نمیگیرد که چه چیزی ازنظر اخلاقی درست یا غلط است بلکه اخلاق به این موضوع میپردازد که چگونه باید در پرتو وظایف و تعهدات خود بهعنوان کارگزاران اخلاقی بهترین اقدام را انجام دهیم.
پزشکان وظیفه مراقبت از بیماران خود و جامعه را بر عهده دارند و همیشه باید به نفع آنان عمل کنند. اما گاهی اوقات بین تعهد نسبت به بیمار و تعهدی که در قبال جامعه یا سایر بیماران دارند، تعارض به وجود می آید برای مثال ممکن است آنچه پزشک معتقد دارد که به نفع بیمار است، همان چیزی نباشد که باب میل بیمار است یا اینکه بیمار با آن موافق است.
اخلاق پزشکی موضوعی کاربردی و شاخهای از فلسفه اخلاق است. اخلاق بخشی جداییناپذیر از عملکرد پزشکی است و با انتخابها و اعمال ما در رابطه با آن انتخابها سروکار دارد.
جایی که هیچ انتخابی وجود ندارد، نیازی به اخلاق نیست. تقریباً همیشه انتخابهایی برای در نظر گرفتن وجود دارد و تقریباً همیشه نیاز به اخلاق وجود دارد. هر انتخابی که انجام دهیم مستلزم اخلاق است، اگرچه گاهی اوقات ممکن است متوجه آن نباشیم یا آن را در نظر نگیریم.
اخلاق در پزشکی هم به موضوع انتخابهای پزشکان و بیماران و وظایف و تعهدات پزشکان در قبال بیماران میپردازد. از طرف دیگر بیماران نیز وظایف و تعهداتی دارند، که ما باید به آنها بهعنوان عوامل اخلاقی احترام بگذاریم بازم است بدانیم نکته اصلی در اخلاق پزشکی مدرن، احترام به بیمار، خودمختاری و اصل اساسی رضایت آگاهانه است که در قسمت های بعدی به آن خواهیم پرداخت.
پیشینه اخلاق در پزشکی
علم اخلاق یا ethics در دنیا تاریخچهای طولانی باسابقه بیش از ۲۵۰۰ سال دارد. در قرون قبل از میلاد مسیح (ع) فرهنگ یونانی و رومی كه تحت تأثیر فرهنگ ایرانیان و تمدن شرق بود، در غرب گسترش داشته است. در آن دوران به دلیل عدم گستردگی علوم زمان، پزشكان معمولاً سایر علوم و حكم نو مانند فلسفه را نیز فرامیگرفتند لذا تاریخچه اخلاق پزشكی با تاریخچه فلسفه در قرون قبل پیوند خورده است.
اما اخلاق پزشكی بیش از همه با اندیشهها و تفكرات فلاسفه بزرگی چون سقراط، افلاطون و ارسطو در قرون چهارم و پنجم قبل از میلاد پیوند نزدیکی خورده است. این متفكران یونانی علم اخلاق را در کنار علم پزشكی فراگرفته بودند و آن را بهعنوان ”هنر زیستن“ و ”مراقبت و مواظبت از نفس“ توصیف مینمودند و از سوی دیگر ”عقل سالم را در بدن سالم“ میدانستند.
فلسفه اخلاقی سقراط، افلاطون و ارسطو قبلاً در مباحث فلسفه اخلاق بیانشده است. در همان دوران، بقراط كه او را پدر علم طب نیز نامیدهاند. سوگندنامه معروف خود را تنظیم نمود. بقراط اولین كسی بود كه مبانی اخلاقی را با طبابت درآمیخت و به عبارتی، بزرگترین سهم بقراط درزمینهٔ پزشكی، اعتقاد او به اصول اخلاقی بود كه سوگندنامه معروفش تبلور آن است.
منابع
https://vista.ir/m/a/l6lbt
