دیابت یکی از مهمترین علل وقوع سکته مغزی و ابتلا به بیماری قلبی است. بیش از ٦٥ درصد از افرادی که به دیابت مبتلا هستند به علت ابتلا به بیماریهای قلب و عروق جان خود را از دست خواهند داد. امروزه ۲ میلیون نفر از مردم کشورمان مبتلا به بیماری دیابت هستند. البته این رقم مربوط به افرادی است که بیماری آنها تشخیص داده شده است. تخمین زده می‌شود که ۶ میلیون نفر دیگر هم مبتلا به دیابت باشند اما هنوز خود متوجه آن نشده اند.
مؤسسه حامیان سلامت کاشان، در نظر دارد تا به مناسبت روز جهانی دیابت در روز ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) پیرامون دیابت، خطرات ناشی از این بیماری و اقدامات مؤثر در کاهش ابتلا به آن، نکاتی را بیان کند که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
انواع دیابت
از انواع دیابت که بیش از همه در بزرگسالی ایجاد می‌شود دیابت نوع ۲ است. در دیابت نوع ۲، غده پانکراس انسولین تولید می‌کند اما بدن نمی‌تواند به صورت مطلوب از آن استفاده و آن را جذب کند و این موضوع به تدریج باعث می‌شود که بدن نتواند انسولین مورد نیاز را تولید کند.
دیابت نوع ۲ یک بیماری جدی است و علاوه بر خطری که در ابتلای به بیماری قلبی ایجاد می‌کند اولین علت ایجاد نارسایی کلیوی، اختلال در بینایی، نارسایی قلبی و بیماریهای عروق کرونر و قطع اعضای بدن مثل پا در بزرگسالی است.
همچنین این بیماری می‌تواند باعث مشکلات عصبی شود و بدن را در مقابل عفونت‌ها آسیب‌پذیر کند. اگر چه احتمال ابتلای به بیماری دیابت نوع ۲ از سن ٤٥ سالگی افزایش می‌یابد متأسفانه این بیماری در بین جوانان و کودکان نیز در حال گسترش است.
مهمترین علل ابتلا به دیابت
- اضافه وزن، مخصوصا چاقی شکمی
- عدم تحرک
- وجود سابقه فامیلی
- زنان با سابقه دیابت بارداری، زایمان نوزاد با وزن بیش از ٤ کیلوگرم ، سابقه مرده زایی
- افراد با فشار خون بالا
علائم دیابت
دیابت می‌تواند خود را با نشانه‌ها و علایمی همچون خستگی مفرط، حالت تهوع، تکرر ادرار، تشنگی بی مورد، کاهش وزن، تاری دید، عفونت‌های پی در پی و بهبود کند زخم ها آشکار سازد. اما معمولاً دیابت نوع ۲ به صورت تدریجی و بدون بروز هیچ نشانه‌ی خاصی در بدن فرد گسترش می‌یابد.
اگر شما هیچ یک از علایم مذکور را در خود نمی‌بینید اما دچار اضافه وزن هستید و عوامل خطرزا برای ابتلای به دیابت در شما وجود دارد، حتماً باید با پزشک خانواده خود مشورت کنید و از او بخواهید با نوشتن آزمایش شما را از ابتلا و یا عدم ابتلای به این بیماری آگاه سازد. اگر قند خون ناشتای شما ١٢٦ و بیش از ١٢٦ میلی گرم در دسی لیتر است متأسفانه شما مبتلا به بیماری دیابت هستید. اما اگر بتوانید قند خون خود را تحت کنترل خویش قرار دهید میتوانید از وخامت و پیچیدگی بیشتر اوضاع پیشگیری کنید چراکه دیابت رابطه‌ی تنگاتنگی با بیماریهای قلبی دارد و برای کنترل این بیماری لازم است عوامل متعددی را مدیریت کنید.
میزان مناسب فشار و چربی خون برای افراد مبتلا به بیماری دیابت کمتر از میزان استاندارد برای افراد سالم است. اگر مبتلا به دیابت هستید برای پیشگیری از ابتلای به بیماریهای قلبی باید از سیگار دوری کنید و تحرک روزانه را در دستور کار خویش قرار دهید با نظر و دستور پزشک خانواده خود میتوانید روزانه یک آسپیرین ۸۰ میلی گرمی نیز مصرف کنید و از استاتین استفاده کنید. برخی افراد مبتلا به بیماری دیابت نیستند اما این بیماری به شدت آنها را تهدید می‌کند. این افراد در شرایطی به سر می‌برند که اصطلاحاً مرحله قبل از دیابت نامیده می‌شود شرایطی که در آن فرد دارای قند خونی بالاتر از حد استاندارد و پایین تر از میزانی است که فرد دچار دیابت شود قند خون بین (100 و ۱۲۵) دارند اگر شما چنین شرایطی دارید کنترل و یا پیشگیری از فشار و چربی خون بالا و دیگر عوامل خطرزا برای بیماری قلبی امری ضروری است.
سه گام برای کاهش ابتلای به بیماری های قلبی و وقوع سکته مغزی
- اولین قدم، آزمایش HgbA1C : این نام کوتاه شده ی آزمایش هموگلوبین A1C است. این آزمایش میانگین میزان قند خون شما در طی سه ماه اخیر را آشکار می سازد این آزمایش شما را در مورد این موضوع مطلع می سازد که آیا قند خونتان را تحت کنترل خویش دارید و یا خیر این آزمایش را حداقل دوبار در سال انجام دهید. میزان ایده آل برای این آزمایش زیر ٦/٥ است.
- دومین قدم، فشارخون: هر میزان فشار خون شما بالاتر باشد فشاری که روی قلب شماست بیشتر خواهد شد هر زمان که به ملاقات پزشک خانواده خود می روید میزان فشار خون خود را آزمایش کنید در افرادی که فشار خون بالا و دیابت دارند فشار خون کمتر از ١٤٠ روی کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه قابل قبول است.
- سومین قدم، چربی خون: LDL و یا کلسترول بد خون عروق خونی شما را مسدود می کند. حداقل سالی یکبار میزان کلسترول بد خون خود را مورد آزمایش قرار دهید. میزان ایده آل زیر ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است. اگر هم به دیابت و هم بیماریهای قلبی دچار هستید ممکن است پزشک خانواده شما حتی مقداری کمتر از اینها مثلا ً زیر ۷۰ را میزان ایده آل کلسترول بد خون شما قرار دهد.
پیشگیری از ابتلا به دیابت
اگر میزان قند خون شما بیش از میزان استاندارد است. احتمال ابتلای شما به بیماری دیابت نوع ۲ بسیار بالاست اما این پایان راه نیست و شما میتوانید با اتخاذ چند روش سلامتی خود را حفظ و از ابتلای به این بیماری پیشگیری کنید حداقل میتوانید زمان ابتلای به این بیماری را به عقب بیاندازید آمارها نشان می دهد بسیاری از افرادی که در مرحله قبل از دیابت قرار داشتند تنها با پیروی از یک برنامه غذایی کم کالری و انجام فعالیت ورزشی به مدت ۳۰ دقیقه و حداقل ۵ روز در هفته توانسته اند خطر ابتلای به دیابت را به شدت بکاهند در این قسمت بخشی از نتایج نوید بخش و دلگرم کننده ی این تحقیق آورده شده است.
- در کل افرادی که به وسیله رژیم غذایی و انجام فعالیت ورزشی مداوم (بیشتر صورت پیاده روی سریع ۵ تا ۷ درصد تقریباً ۵ تا ۷ کیلو از وزن خود را کاسته بودند، توانستند خطر ابتلای به دیابت در سه سال آینده را نزدیک به ٦٠ درصد کاهش دهند.
- برای افراد بالای ٦٠ سال انجام این تغییرات در شیوه زندگی، می تواند ۷۱ درصد از احتمال ابتلای به دیابت بکاهد.
- تمامی افراد شرکت کننده در این تحقیقات با هر قوم و نژاد از نتایج چشمگیر این تغییرات در شیوه زندگی خود اعلام رضایت می کردند.
- افرادی که برای کنترل دیابت تحت درمان دارویی ،بودند توانستند به میزان ۳۱ درصد این بیماری را کنترل کنند. این تحقیق نشان داد که حتی اگر میزان عوامل خطرزا برای ابتلای به بیماری دیابت در شما بسیار زیاد باشد، باز راه حلی برای پیشگیری و یا حداقل به تأخیر انداختن ابتلای به این بیماری وجود دارد.
منبع:
راهنمای خودمراقبتی خانواده 3 (سبک زندگی سالم)، دکتر محمدکیاسالار،1399
