بر اساس آمار جهانی، میزان ضربه های خفیف به سر، همه ساله حجم بالایی از مراجعات افراد به بخش اورژانس بیمارستان ها را به خود اختصاص می دهد. وقتی ضربات خفیف به سر وارد می شوند، از یک سو آنقدر شدید و وخیم نیستند که باعث بستری قطعی و فوری فرد شوند؛ و از سوی دیگر به خاطر اهمیت مغز و آسیب این حیاتی ترین بخش بدن، نمی توان به راحتی از کنار آنها گذشت. بنابر این کادر درمانی ناچار می شوند اقدامات تشخیصی پرهزینه ای انجام دهند و افراد را به طور موقت تحت نظر قرار دهند که این مساله هزینه گزافی را برای خانواده ها و سیستم درمانی به همراه دارد.
بخش قابل توجهی از ضربات خفیف به ناحیه سر در منزل اتفاق می افتد که با اقدامات ساده پیشگیرانه می توان جلوی بروز آنها را گرفت.
- مثلا سقف های کوتاه یا چارچوب درهایی که از حد استاندارد کوتاه تر هستند، در بسیاری از موارد باعث ضربه به سر می شوند. این گونه مشکلات به ویژه در انباری و موتورخانه ساختمان یا راه پله پشت بام رخ می دهد که لازم است با تعبیه روشنایی کافی و نصب علایم هشداردهنده مانند شبرنگ و روبان قرمز، افراد را نسبت به خطر موجود هشیار کرد.
- گاهی در آشپزخانه های منازل، کابینت دیواری در محلی نصب شده است که کابینت یا مانعی زیر آن قرار ندارد و امکان برخورد سر افراد به لبه تحتانی آن وجود دارد. در چنین مواردی بهتر است کابینت دیواری در محل مناسب تری نصب شود. در غیر این صورت، لبه تحتانی آن با حجم انبوهی از اسفنج یا فوم یا سایر مواد نرم پوشانده شود تا در صورت بروز برخورد، آسیب جدی به همراه نداشته باشد.
- لوسترهای آویزان شده به سقف، قاب های نصب شده به دیوار، وسایل تزئینی چیده شده در دکور، و کتاب های قرار گرفته در کتابخانه باید در جای خود کاملا محکم و استوار شده باشند تا امکان سقوط و برخورد آنها به سر افراد وجود نداشته باشد.
- در مورد افرادی که عادت به نشستن در کف حمام دارند مانند سالمندان و کودکان، باید تدبیر جدی برای جلوگیری از برخورد سر آنها به زیر شیر حمام اندیشیده شود؛ چرا که بروز هر حادثه در حمام به واسطه این که دیگران دیرتر از آن مطلع می شوند، خطرناک تر است.
- از قرار دادن وسایل و ابزار بر لبه پشت بام، بالکن یا دیوار اجتناب شود؛ چه بسا منقلی که در لبه پشت بام قرار داده شده است، به دنبال وزش بادی شدید به کوچه یا حیاط سقوط می کند و جان کسی را می گیرد؛ متاسفانه به همین سادگی!
- شیشه نورگیرها نیز باید کاملا در محل خود محکم شده باشند تا در اثر طوفان و باد، کنده و پرتاب نشوند. همین طور باید نسبت به قراردادن گلدان در لبه بیرونی پنجره ها و محکم کردن قرنیزهای سست لبه دیوار و یا پشت بام، حساسیت کافی نشان داد.
به هرحال در صورت وقوع ضربه به سر باید علایمی مانند کاهش سطح هوشیاری، استفراغ، سرگیجه، فراموشی، سردرد شدید و افزایش یابنده، و خونریزی از بینی یا گوش را جدی گرفت و سریعا به مراکز درمانی مجهز مراجعه کرد. ضربه به سر افرادی که دچار اختلالات انعقاد خون مانند هموفیلی هستند و یا داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین مصرف می کنند، باید جدی تر گرفته شود.
دکتر مهدی شریف الحسینی
پزشک و استادیار علوم اعصاب
تصویرگر: حمید امینی
مؤسسه حامیان سلامت کاشان در نظر دارد تا در راستای اهداف خود در جهت ارتقا سطح سلامت و بهداشت جامعه، به آموزش همگانی مباحث پیشگیری از کتاب (مصدومیت قابلپیشگیری است) بپردازد.
