بلایا ازلحاظ گونه در سه دسته طبیعی، ناشی از فناوری و خشونت جمعی یا تروریسم قرار میگیرند. زلزله، طوفان، سیل و...جز بلایای طبیعی و حاصل تغییرات آب و هوایی و رویدادهای زمینشناسی هستند. رخ دادن بلایای طبیعی غالباً تصادفی است بااینوجود مناطقی در جهان وجود دارد که مستعد انواع خاصی از بلایای طبیعی است. کشور ایران جزء مناطق زلزلهخیز جهان است و ازنظر بلاخیز بودن، چهارمین کشور آسیا و دهمین کشور در جهان به شمار میرود و همواره در معرض بلایای طبیعی قرار دارد.
بهمنظور شناسایی عوامل پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از وقوع پدیدههای طبیعی و گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه، ۵ دیماه در تقویم رسمی کشور «روز ملّی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» نامیده شده است.
زلزله، بحرانی ناگهانی همراه با آسیبهای جانی، مادی و... که نیازمند اقدامات فوری است. میتوان گفت در مدیریت بحران زلزله، 3 عنصر دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی جایگاه اصلی رادارند. در این میان، سازمانهای مردمنهاد نقش بسزایی را میتوانند ایفا کنند. اینگونه سازمانها، از طریق کمکهای مالی، فیزیکی، فکری، فرهنگی و ... میتوانند به پشتیبانی مدیریت بحران در حوادث طبیعی کمک زیادی کنند.
در همین راستا، موسسه حامیان سلامت کاشان بهعنوان یک سازمان مردمنهاد جهت جلبتوجه عمومی به عواقب ناشی از وقوع پدیدههای طبیعی و کاهش عوارض روانی حوادث و بلایا، به معرفی کتابی با عنوان «کمکهای اولیه روانشناختی دستورالعمل دانشگاه جانز هاپکینز» میپردازد. در این کتاب، آمده است پاسخهای ناسازگار و پیامدهای زیادی در مواجهه با بلایا وجود دارد.
شایعترین آنها عبارتاند از:
- اختلال استرس پس از سانحه
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال وحشتزدگی
- اختلال مصرف مواد در بازماندگان بلایا و وقایع آسیبزا
- واکنشهای استرسی روانی و فیزیولوژیک
پیشنهاد نویسنده، آموزش کمکهای اولیۀ روانشناختی است. روشی که موجب کاهش اثرات استرس و تروما میشود، با جلوگیری از بروز نشانههای ناسازگاری و روان رنجوری به افراد درگیر در بحران کمک میکند و به ارتقاء بهداشت عمومی، بهداشت روانی و افزایش تابآوری منجر میشود. راهکارهای بیانشده در این کتاب مبتنی بر تئوری و شواهد بالینی است و حتی برای کسانی که دانش قبلی روانشناسی ندارند ازجمله نیروهای هلالاحمر، آتشنشانان، نیروهای نظامی، انتظامی و مذهبی میتواند کارآمد باشد.
همچنین میتوانید برای درمان افسردگی ناشی از زلزله به مقاله اختلال افسردگی مراجعه کنید و از راههای درمان موثر گفته شده در آن مقاله کمک بگیرید
منابع:
مقاله «طراحی و تبیین مدل آمادگی جامعهمحور دانشگاههای علوم پزشکی کشور در بحران زلزله: تمرکز بر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به آسیب دیدگان»- علی آذر پیکان و همکاران- تابستان ۱۴۰۱- مجله طب پیشگیری
کتاب «کمکهای اولیه روانشناختی دستورالعمل دانشگاه جانز هاپکینز»- ناشر: انتشارات ارجمند- نویسنده: جورج اِوِرلی ، جفری لتینگ - : الهه سادات الوانی ، دکتر مهدی شریف الحسینی- مقدمه دکتر محمدرضا ظفر قندی- فروردین ۱۴۰۰
نظرات شما
ممنونیم که مطالب کوتاه، کاربردی و مفیدی می گذارید. من الله التوفیق