سوختگی سومین علت صدمات غيرعمدی است. بیش از نيمي از سوختگیها در خانه رخ میدهد. عمده آنها به علت مایعات داغ و يا در اثر آتشسوزی و برقگرفتگی اتفاق میافتدکه اثرات دردناک برخی از آنها تا پایان عمر برجا بماند. اين سوختگیها كه در بچهها شایعترند، در صورت وسعت ضایعه، به بستری طولانی در بیمارستان نیاز دارند و بعضاً علیرغم همه اقدامات انجامشده منجر به فوت میشوند.
توصیه های پیشگیرانه از سوختگی
- در هنگام آشپزی لباس آستینکوتاه بپوشید يا آستینهای خود را بالا بزنید. اين كار از تماس لباستان با شعله گاز جلوگیری میکند.
- قابلمه و كتري را طوری روي گاز بگذارید که دسته یا شیر آن به لباستان گیر نکند.
- هیچگاه روغن درون ماهيتابه را زياد داغ نكنيد.
- برای باز كردن در فر، دستكش بلند پارچهای بپوشید.
- به كودكان خود ياد دهید كه به گاز نزديك نشوند. میتوانید محدودهای را با چسب نواری رنگی براي آنها مشخص كنيد تا كودك بداند نبايد به چه محدودهای وارد شود.
- كبريت، فندک و شمع را در کابینتهای ردیف بالا و دور از دسترس كودكان قرار دهید.
- استفاده از گاز و مايكروفر براي كودكان خطر دارد. در صورت نیاز به كودك خود نکات ایمنی را ياد دهید.
- اگر ماهیتابه، دستگیره پارچهای یا هر چیز دیگر روی گاز، آتش گرفت، قبل از هر چیز شیر گاز را ببندید.
- نوشیدنیهای داغ را در لبه میز يا كابينت قرار ندهید.
- اگر بچه کوچک دارید، از رومیزی استفاده نكنيد، چراکه ممکن است آن را بکشد.
- موقعی كه نوشیدنی داغ در دست دارید، كودكان را بغل نكنيد.
- در حمام، دمای آب را با دست چک کنید.
- دمای آبگرم كن را روي 50 درجه سلسیوس تنظیم کنید.
- بدانید که كودكان و پیران پوست نازکتری دارند و زودتر میسوزند.
اقدامات لازم در مواجهه با سوختگی
- اگر پوستتان به هر دلیل سوخت، سریعاً آن را زير شير آب سرد بگيريد و حداقل تا سه دقیقه در این وضعیت نگهدارید. این کار بهویژه در دقایق اوليه باعث کاهش درد و شدت سوختگي میشود.
- استفاده از يخ، بههیچعنوان توصیه نمیشود، چراکه سبب افزايش تخریب سلولها خواهد شد. مالیدن خمیردندان، سیبزمینی رنده شده، لوسیون و... بر روي سطح سوخته، اثر ثابتشده علمي ندارد و شايد بهواسطه دماي كمتري كه این مواد دارند، تنها باعث تسكين سوزش میشوند.
- هیچوقت بهطور سرخود اقدام به پاره کردن تاولهای ناشی از سوختگی نكنيد. تصمیم براي برداشتن يا برنداشتن تاولها تنها در صلاحیت پزشك معالج است.
- سوختگیهای وسیع، باعث اتلاف حجم زيادي از آب بدن میشوند، بنابراین بیمار بايد بدون اتلاف وقت، به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال داده شود.
انواع سوختگی و راهکارهای مقابله با آن
همه سوختگیها مهم هستند ولی سوختگیهای شديد در ناحیه سروصورت، انگشتان، نواحی تناسلی، افراد خردسال يا کهنسال و ناشی از برقگرفتگی، از اهمیت و حساسیت ویژهای برخوردارند و درمانهای اختصاصیتری میخواهند.
سوختگي ناشی از آتشسوزی
مصدوم را باید بلافاصله از محل بيرون برد و اگر سوختگي وسیع دارد، تمام لباسها و وسایل تزئینی او را خارج كرد و بدنش را با یکپارچه تمیز و خشك پوشاند.
سوختگي ناشی از برقگرفتگی
ابتدا باید برق را قطع كرد یا مصدوم را بهوسیله شیئی پلاستيكي يا چوبی از منبع برق جدا كرد.
دکتر مهدی شریف الحسینی
پزشک و استادیار علوم اعصاب
تصویرگر: حمید امینی
مؤسسه حامیان سلامت کاشان در نظر دارد تا در راستای اهداف خود در جهت ارتقا سطح سلامت و بهداشت جامعه، به آموزش همگانی مباحث پیشگیری از کتاب (مصدومیت قابلپیشگیری است) بپردازد.
