امروزه نگهداری از حیوانات خانگی در میان خانوادهها رو به افزایش است. از طرفی غذا دادن مستقیم به حیوانات در پارکها و طبیعت نیز رایجتر شده است. در همه این موارد احتمال حمله حیوان، چنگ زدگی، ايجاد جراحت و گازگرفتگی وجود دارد؛ بنابراین حتیالامکان باید با رعایت نکات زیر از وقوع اینگونه حوادث جلوگیری كرد.
اصول کلی برخورد با حیوانات
- ایجاد مزاحمت برای حیوانات مخصوصاً زمانی كه خواب هستند، غذا میخورند، مشغول مراقبت از بچههای خود هستند و یا درد و جراحتی دارند، احتمال حمله آنها را بهمراتب بیشتر میکند.
- حیوانات خانگی دیگران با شما مأنوس نیستند، بنابراین نباید تلاش کنید که آنها را لمس کنید.
- هیچوقت یک کودک را با حیوان خانگی تنها نگذارید.
- بیشتر حیوانات قبل از حمله، رفتارهای خاصی از خود بروز میدهند. مثلاً حالت تهاجمی میگیرند، دندانهای خود را نشان میدهند و یا صدای خاصی ایجاد میکنند. بهویژه به کودکان بیاموزید که در صورت مشاهده چنین رفتارهایی سریعاً از حیوان فاصله بگیرند.
- به کودکان بیاموزید که هرگونه چنگ زدگی یا گازگرفتگی توسط حیوان را (هرچند خفیف باشد) بلافاصله به شما اطلاع دهند تا اقدامات درمانی انجام شود.
- اگر دو حیوان خانگی باهم درگیر شدهاند سعی نکنید آنها را از هم جدا کنید. بهجای این کار با شیلنگ روی آنها آب بپاشید تا جنگ تمام شود!
- مسائل بهداشتی حیوانات ازجمله واکسیناسیون دورهای آنها را جدی بگیرید.
- از لمس حیوانات ولگرد، کلاً خودداری کنید.
- هرگونه رفتار غيرعادي و عجيب حيوانات را بلافاصله به مراكز بهداشتي گزارش کنید.
- به کودکان یاد بدهید که حیوانات، جان دارند، حس دارند، وسیلهی بازی نیستند و مانند هر موجود زنده دیگر، شایسته احترام میباشند.
اگر جزو كساني هستید كه زیاد به طبیعت سفر میکنند یا دارای مشاغلی هستند که با حیوانات وحشی سروکار دارند (مانند دامپزشکان، مأموران حفاظت محیطزیست و جنگلبانان) نیز باید نکات احتیاطی را در مورد حیوانات رعایت کنند:
نکات مهم در مواجهه با حیوانات وحشی
- در مواجهه با يك سگ بهجای فرار يا جیغ و فریاد كه بیشتر باعث وحشت حيوان و افزایش احتمال حمله او میشود- باید خونسرد بود و بیحرکت ماند.
- به چشمان حیوان وحشی خیره نشوید. این کار برای او بهعنوان یک خطر و تهدید تلقی میشود.
- به حيواناتي كه ذاتاً وحشي هستند نبايد زياد نزديك شد.
- اگر به هر دلیل موردحمله یک حیوان وحشی قرار گرفتید و راه فراری هم ندارید، روی زمین به حالت سجده بنشینید، با دستان خود، سروصورت و گردنتان را بپوشانید و کمک بخواهید.
بیماری هاری چیست؟ وچگونه منتقل می شود؟
خطرناکترین بيماري ناشي از گازگرفتگی حيوانات، بيماري هاري است. اين بيماري از طريق بزاق حيوان مبتلا منتقلشده و باعث اختلال وسيع در سيستم حسي عصبي و مرگ میگردد. در گزارش «اتحاد جهانی علیه هاری» که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد مرگومیر سالانهی ناشی ازهاری در ایران بین ۲۰ تا ۹۰ نفر اعلام شد.
چه حیواناتی مخزن بیماری هاری هستند؟
جوندههای كوچك مانند موش، خرگوش و سنجاب ندرتاً دچار هاري میشوند، اما اگر گازگرفتگی توسط هر حيوان پستاندار (چه اهلي و چه وحشي) بدون مقدمه و در مناطقی که دارای شيوع بالای هاري هستند، اتفاق افتد، مشكوك تلقی میشود و بايد موردبررسی دقیق و درمان قرار گيرد.
خفاشها نيز جزو پستانداران هستند و میتوانند به هاري مبتلا شوند، بنابراين گازگرفتگی آنها بهویژه براي غارنوردان ممكن است خطرآفرین باشد.
اگر حيواني، انسان را گاز گرفت، برای تشخیص اینکه هار بوده است يا نه در صورت امكان بايد به دام انداخته شود تا بيماري او توسط عوامل بهداشت، رد يا تائید گردد.
دکتر مهدی شریف الحسینی
پزشک و استادیار علوم اعصاب
تصویرگر: حمید امینی
مؤسسه حامیان سلامت کاشان در نظر دارد تا در راستای اهداف خود درجهت ارتقا سطح سلامت و بهداشت جامعه، به آموزش همگانی مباحث پیشگیری از کتاب (مصدومیت قابل پیشگیری است) بپردازد.
